Wednesday 21 May 2014

Y Scaa Harrish Innsmouth: Y Faishneyr

StateLibQld 1 115060 Interior of a shop at Killarney, 1910-1920

By haittin lhiam faagail y barroose, as hie mee çhelleeragh dys shamyr ‘ailt boght y thie oast son dy hashtey y kishtey troailtys aym. Cha row agh un fer ry-akin—shenn dooinney gyn y “blass Innsmouth”, myr va mee smooinaghtyn er nish—as reih mee gyn feysht jeh er ny cooishyn va boirey orrym. Chooinnee mee dy row ad er vakin reddyn quaagh ‘sy thie oast shoh. Ny share, hooill mee ‘sy cherrin—va’n barroose ersooyl hannah—as cur shilley kiarailagh as smooinaghtagh er y reayrtys.

Va linney jeeragh ny h-awiney er un çheu y cherrin feayn mooirlaigagh. Va lieh-chiarkyl dy hieyn breekey er sceau er y çheu elley, ass amm 1800 er lhiam. Heeyn straiddyn nyn drooid lesh y jiass, sheear-yiass as shiar-yiass. By ghoan ny sollyssyn v’ayn, as ad nyn sollyssyn bane heh gyn monney bree. Va boggey mooar orrym dy row eh foym faagail roish y cheeiraght, ga dy nee eayst yial v’ayn noght.

Va ny thieyn ayns stayd mie dy liooar, as nyn mast’oc va mysh dussan dy happyn dellal foast. Va fo-happ groseyragh y cholught Kied Ashoonagh ayn, chammah’s thie bee groamagh, drugglann, oik delleyder eeastyn slanechreck, as ec kione hiar y cherrin rish yn awin, honnick mee oik çhynskyl ynrican y valley—Colught Sheelee Varsh. Va mysh jeih dy 'leih ry-akin, as roank dy ghleashtanyn as lorreeyn, kiare ny queig foddee. Hoig mee gyn soilshaghey dy nee mean baljagh Innsmouth v’ayn. My hiar hooar mee shilley beg gorrym jeh’n phurt, as dirree kirp holtanagh tree speeikyn Shorysagh nyn’oi, aalin keayrt dy row. Rish y clyst er broogh elley ny h-awiney, honnick mee y chlagys vane er kione ny chreid mee dy nee thie sheelee Varsh v’ayn.

Aght ennagh reih mee dy ghoaill toshiaght ‘sy çhapp groseyragh, raad veagh neuinnsmouthee gobbraghey, s’cosoylagh. Hooar mee aegan ny lomarcan freayll arrey er, mysh shiaght-jeig d’eash, as by haittin lhiam fakin dy nee gilley bioyr as coar v’ayn; cowrey soilshaghey gennal, er lhiam. V’eh jeant magh erskyn towse dy loayrt rhym, as hoig mee dy leah nagh by vie lesh y balley, y soar eeastagh v’er, chamoo yn sleih sleetçhagh v’ayn. By haghyrt feayslee eh goaill cowag marish fer joarree erbee. V’eshyn ass Arkham, as goaill aaght marish lught-thie ass Ipswich; hie eh thie erash da’n valley dooghys dagh keayrt va eer shallid seyrey echey. Cha by haittin lesh y chynney echey dy row eh gobbraghey ayns Innsmouth, agh va’n colught er ny astreeaghey dys y valley as cha row mian echey dy choayl y staartey.

Rere eshyn, cha row lioarlann theayagh ny sheshaght lught traghtee erbee ayns Innsmouth, agh er lesh dy dod mee feddyn y raad. She Federal y straid haink mee sheese eh. My heear va ny shenn straiddyn cummaltee ooasley ayn—Broad, Washington, Lafayette, as Adams—as ny slummaghyn marrey my hiar. As mish son fakin ny shenn cheeillyn Shoryssagh, v’adsyn ry-gheddyn ayns ny slummaghyn shen—rish Main Street—agh v’ad treigit rish bleeantyn. Bare dou gyn tayrn sooillyn y sleih orrym ayns lheid ny naboonys, as çheu hwoaie ny h-awiney erskyn ooilley. She sleih groamagh as noidagh v’ayn, as va fer joarree ny ghaa er skellal roish, e ‘ockle er.

Va kuse dy vuill nyn dhallooghyn obbit, as dynsee eh shen er leagh geiltagh. Myr sampleyr, bare dhyt gyn streeley faggys da thie sheelee Varsh, ny mygeayrt keeill erbee ren ad ymmyd jee foast, chamoo mygeayrt halley collooagh Oardyr Ghagon rish New Church Green. Va ny kialteenyn ooilley shen quaagh ass towse—jeean-obbit ec ny rheynnyn credjue lhiassit oc ‘sy teihll smoo, as ren ad ymmyd jeh eaddagh cleragh as greieyn jesh-chliaghtagh lane joarree. Va credjue sou-chredjuagh as folliaghtagh oc, as blass caghlaa yindyssagh ennagh lhiggagh sheerid—jeh sorçh ennagh—er y chruinney t’ayn. Va bochilley anmey y yilley hene—yn Olloo Wallace ec Keeill Asbury M.E. ayns Arkham—er ny choyrlaghey dy trome gyn bentyn rish keeill erbee ayns Innsmouth.

As sleih Innsmouth – by ghoillee da’n aegan bun ny baare daue y hoiggal. V’ad wheesh sleetçhagh as beiyn towlee, as wheesh goan v’ad ry-akin. Cha dod eh sheiltyn cre’n aght cheau ad y traa, agh rish eeastaght. Rere y lansh dy liggar smugglit v’ad giu, foddee dy cheau ad ooryn sollys yn laa nyn dhollaneys meshtoil. Er lhiat dy row coheshaghtys as toiggalys phooitçhagh ennagh nyn giangley rish y cheilley—hoie ad beg jeh’n thalloo myr dy row seihill elley as ny share so-roshtyn oc. Va’n cummey orroo craaynagh dy liooar—as ny sooillyn blakey nagh veek erskyn ooilley, cha vaikagh oo arragh ad dooney—as va coraaghyn feodagh oc. By agglagh eh ad y chlashtyn jannoo canteyragh ‘syn agglish er oie, as er ny h-ard-‘eillaghyn erskyn ooilley, daa cheayrt ‘sy vlein er 30oo laa Averil as 31d laa Jerrey Fouyir.

Bynney lhieu yn ushtey, as v’ad gamylt dy kinjagh ‘syn awin chamoo ‘sy phurt. Shimmey ratçh snauee dys Sker y Jouyll v’ayn, as va niart ec cagh honnick oo ‘sy ‘traid dy ghoaill ayrn ‘sy spoyrt doccaragh. Smooinaghtyn er, cha vaik oo agh y sleih s’assey dy foshlit son y chooid smoo, as she yn sleih shinney nyn mast’oc va’n cummey breinnit stroshey orroo. Tra va lhimmey ayn, she sleih gyn eer blass anreiltys v’ayn, myr sampleyr, y shenn chleragh ‘sy thie oast. Hug eh ort smooinaghtyn er c’red haghyr da cooid smoo y ‘leih shinney, as mannagh row “dreagh Innsmouth” ny phenomenon doghanagh molteyragh ghow greim orroo rish çhyndaa ny bleeantyn.

Gyn ourys, cha noddagh agh doghan goan cur lheid y ceaghley trome dewil kirpey er peiagh aasit—va ny caghlaaghyn bentyn rish troyn lane vunneydagh, goaill stiagh cummey y chlaigin—agh smooinnee er, cha row y ceaghley claigin shen ny s’quaaghey chamoo ny smoo gyn enney na troyn baghtal elley ny çhingys ‘sy clane. By ghoillee eh jannoo briwnys fondagh er y chooish, er lesh; gyn scansh da cre choud v’ou cummal ayns Innsmouth, cha jig oo dy ve ainjyssagh rish ny cummaltee.

Va’n aegan lane shickyr dy row surransee elley, ny smessey foast na’n fer smessey vaikagh oo ‘sy ‘traid, freillt sthie fo ghlass ayns buill ennagh. Ny keayrtyn, cheayll sleih sheeanyn quaagh ass towse. Va sannish ayn jeh thiollaneyn follit chiangil ny shenn waaneyn marrey tholtanagh çheu hwoaie jeh’n awin, as myr shen she shelleig hene dy anreiltys ‘ollit v’ayn. My va fuill yoarree erbee ec ny cummaltee ny dyn, cha noddagh oo jannoo briwnys. Ny keayrtyn, tra haink jantee y reiltys ny fir “yoarree” elley dys y valley, v’ad freayll y sleih smoo granoil ass shilley.

Dooyrt eh nagh neeu eh briaght jeh ny cummaltee mychione y valley. Cha row agh un ‘er arryltagh son cowag; shenn shenn ‘er gyn y jeeagh Innsmouth, chum ayns thie y voght rish oirr hwoaie y valley, as cheau ny laaghyn rish shooyl mygeayrt, ny streeley rish thie ny firvooghee. She Zadok Allen v’ayn, sheer-veshtallagh lheeah y valley, kiare feed as shey-jeig d’eash as beggan eddrym ‘sy chione. She dooinney sleetçhagh quaagh v’ayn, sheer cur shilley bieau mygeayrt myr dy row aggle echey er red ennagh, as tra v’eh sheelt cha jinnagh eh loayrt fockle erbee rish fer joarree. Agh ny yei shen, cha dod eh obbal y reih jough echey, as er meshtey verragh eh aachooinaghtyn brishtey erskyn credjue dty myr sannish.

Agh son shen as ooilley, cha row monney fysseree ymmydoil ry-gheddyn assyn; she skeealyn keoie v’echey, sannishyn jeh yindyssyn neuchredjallagh as atçhimyn nagh daink agh ass e heiltynys baanrit hene. Cha ren peiagh erbee rieau credjal eh, agh bare lesh ny h-Innsmouthee nagh ren eh iu as coloayrt marish joarreeyn, as cha row eh lane sauçhey goll er fakin tra v’ou feyshtey eh. Gyn ourys, she ny dooyrt eh va bun ny sannishyn theay as shaghraneyn smoo keoie.

Va kuse dy chummaltee joarree er chur coontaghyn jeh shillaghyn beggey eajee, agh eddyr skeealyn shenn Zadok as ny fir ghooie meechummit, cha nyrrys dy row lheid ny h-ashlishyn ayn. Cha ren neughooghyssee rieau tannaghtyn mooie ‘syn oie, son va toiggalys chadjin ayn nagh beagh shen creeney. Anshaght, va ny straiddyn doo feohdoil.

As çheet er dellal—she nairt quaagh dy eeastyn v’ayn, dy jarroo, agh beggan er veggan va ny cummaltee jannoo ny sloo as ny sloo ymmyd jeu. Chammah’s shen, va leaghyn tuittym as cohirrey gaase. She y thie sheelee va preeu-dellal y valley, gyn ourys, as va’n oik traghtee oc ‘sy cherrin, dorrys ny ghaa çheu hiar jin. Cha ren oo rieau fakin Shenn Varsh, agh hie eh da’n thie nish as reesht ayns gleashtan doont as curtan echey.

Shimmey sannish v’ayn mychione y cummey v’er jeet er Marsh. She friplas mooar v’ayn keayrt dy row, as dooyrt ad dy cheau eh foast jesheenys ghooynagh ny h-eash Edardagh, er ny aayannoo quaagh dys cormal rish lheamys ennagh. Va ny mec er reaghey yn oik ‘sy cherrin, agh dy jeianagh v’adsyn freayll ass shilley dy mennick, as faagail cooid strimmey ny cooishyn da’n çheeloghe aeg. Va cummey feer neuchadjin er jeet er ny mec as inneenyn, myr shinney smessey; as dooyrt ad dy row ad goll sheese y lhargagh.

Va ben ghraynoil offidagh mastey inneenyn Marsh; cheau ish mooarane cliejeenys whaagh, as shen dy baghtal rere y tradishoon joarree cheddin as y tiara quaagh. Va’n faishneyder aym er ngoaill tastey jeh dy mennick, as er glashtyn dy daink eh ass tashtey follit ennagh, lesh roosteyryn marrey ny lesh jouyil. Cheau yn chlere—ny saggyrtyn, ny cre erbee v’ad cur orroosyn nish—lheid y jesheenys myrgeddin myr eaddagh king; agh s’goan ghoghe oo eer shilley bieau jeusyn. Cha row yn aegan er vakin sampleyryn elley, agh rere yn ‘ou va mooarane jeu ayns Innsmouth.

Va ny Marshyn, chammah’s lughtyn-thie ooasley elley y valley—ny Waiteyn, ny Gilmanyn, as ny h-Eliotyn—lane ‘aitagh. V’ad cummal ayns thieyn foawragh er Washington Street, as myr yiarragh y theay, v’ad cur fastee keiltagh da kuse dy vooinjer nagh b’lhoys daue goll mastey’n theay er coontey’n chummey v’oc, as v’er ngeddyn baase rere y recortys oikoil.

Hug yn aegan raaue dou dy row ymmodee cowraghyn straiddey caillt, as ghow eh triorys dy hayrn caslys-baljey ooilley-ghoaillys er my hon chowree ny buill rhue; v'eh garroo, agh by liooar eh. Erreish dou cur geill da rish shallid, heill mee dy beagh eh ymmydoil ass towse, as hug mee stiagh eh ‘sy phoagey aym lesh cur bwooise mooar da. Cha by vie lhiam cummey y thie bee ynrican sallagh va mee er vakin, myr shen chionnee mee cooid vie dy brishtagyn caashey as oalanyn jinshar son kirbyl. V’eh foym shooyl ny h-ard-raaidyn, goaill cowag marish fir neughooie erbee vennin roo, as geddyn y barroose cour Arkham ec hoght er y chlag. Hoig mee dy baghtal dy row y balley shoh ny hampleyr scanshoil mooadit jeh leodaghey baljagh; agh son nagh nee sheshoayllee mish, yinnin lhiettal my feer vaghtyn da ard-obbrinys.

(...ny smoo ry-heet...)


Ass The Shadow over Innsmouth liorish H.P. Lovecraft.

No comments:

Post a Comment