Wednesday 10 November 2010

Pontreilley marrey boayrd mooarheeragh yn Antarctagh liorish raunteeyn

(ennym bunneydagh: Seals map bathymetry of the Antarctic continental shelf)

Geophysical Research Letters 2010; 37, screeuyn 21601; eddyr-lhieen

DOI: 10.1029/2010GL044921

Laurie Padman, Daniel P. Costa, S. Thompson Bolmer, Michael E. Goebel, Luis A. Huckstadt, Adrian Jenkins, Birgitte I. McDonald as Deborah R. Shoosmith

Choud’s ta fys aym, cha nel yn art bunneydagh ry-lhaih mannagh vel entreilys ayd da’n earishlioar hene. Ta cur-magh naight Baarle ry-akin ec New Scientist.

Giare-chummey

Ta bea-oayllee ec Ollooscoill Chalifornia Santa Cruz jannoo ymmyd jeh raunteeyn myr greieyn towshanagh dys jalloo caslyssyn-çheerey jeh grunt ny marrey mygeayrt yn Antarctagh.

Ta sleityn as glionnyn fo-ushtey bentyn rish strooghyn marrey, as ta shen bentyn rish rio er eaghtyr yn ushtey. Son y chooid smoo, t'ad jannoo caslyssyn jeh liorish mactullaghey; ta diunid ny keayin ry-howse rere y tammylt er son sheean goll veih'n lhong dys y grunt as erash. Agh cha nod oo jannoo shen mygeayrt yn Arctagh, son y chooid smoo, er coontey'n rio çhiu ta lhiettal lhongyn.

Ghleiy ad pontreilleyderyn lectraneagh er king raunteeyn elefant as goaill tastey jeu gleashaghey 'sy cheayn Bellingshausen eddyr 2005-9. Va fys ec ny h-oayllee hannah dy vel raunteeyn thummey dys grunt ny marrey mysh jeih thummaghyn as feed 'sy cheead, er bun studeyrys s'leaie ayns ardjyn share er towse. Eisht scrutee ad thummey s'diuney ny raunteeyn 'syn ard gyn towse, dys jannoo cummey jeh ym-linney yn ard. Hooar ad magh dy vel ammyryn 'syn ard ny s'diuney ny row ad jerkal, mysh 600m er diunid. Ta lheid ny h-ammyryn gymmyrkey ushtey çhiow, as myr shen, foddee dy vel laue oc ayns lheie tappee y boayrd rioee ayns 2008.

Dooyrt Daniel Costa, fer jeh'n skimmee: "Ta rauenteeyn slanjeant da'n chooish. T'ad goll dys buill nagh jagh peiagh erbee rieau; as cha nel feme oc er kishtey pooar."

"She saase neugheyr as lajer eh," dooyrt Paul Holland, ny chiaddeyder marrey y British Antarctic Survey gyn laue 'sy studeyrys.